Din və Əxlaq… (2)


Bundan qabağ yazı yazmışdım ki, Din-in əxlağa və yaxud əxlaqsızlığa dəxlisi yoxdur. Öz fikirlərimi yazmışdım. Heç bir mənbəyə istinad eləməmişdim. Hər hansı filosof, teoloq, filoloq nədə başqasının fikrini izahlı yada izahsız yazmamışdım. Etibarlı Mənbə dura dura ehtiyac görməmişdim heç nəyə, heç kimə. Öz beynimin məhsulu mənə daha əzizdir nəinki başqasının. Başqası mənim fikrimi izah etməyə acizdir…Mən primitiv yanaşa bilərəm. Ancaq mən belə yazıram. Fikrimi belə çatdırıram.

Cavid Ağa mənim yazdığım Dinin Əxlaqa nə dəxlisi yazısına Din=Əxlaq yazısı yazdı. Başdan ayaqadək istinadlar. Əvvəldən sonadək Nietzsche-in, Şopenhauerin fikirləri…Bütün yazını istinadları çıxsan 7-8 cümlədən ibarət olduğunu görərik. Burda ona bir söz deyə bilmərəm. Bəzən 2 cümlə 1 romanın təsirini edə bilər insana. 

Bir məsələ çıxır ortaya Cavid Ağa məni istinadlara cavab vermək kimi problemlə üz-üzə qoyub. Hər halda mən Nietzsche yada Şopenhauerə cavab verəsi biri saymıram özümü. 

Din Əxlaqı qorumur çünki Əxlaq özü Din-dir  – razı deyiləm. Əxlaq və Din anlayışları mənim üçün ayrı anlayışlardır. Din və Əxlaq tamam ayrı ayrı məfhumlardır. Din Əxlaq və Vicdan triosu isə tamam ayrı söhbətdir.

 Cavidin ikinci yazdığı odur ki, Əxlaq insanın daxilindən gəlib gəlməməsidir. Mən burda ancaq onu deyirəm ki, İnsan böyükdür yaxşı yada pis olmasını özü tənzimləyir.

Cavidin ağlına gələn əxlaqsızlıqlar da, 7sinif uşağının deyə biləcəyi əxlaqsızlıq nümunələridir. 

Yazının sonlarında insanlar arasında zina edilib edilməməsini yazıb. Uğursuz misaldır. Çox əxlaqsızlıqları göz qarşısında edənlər var nə oolsun ki.

Sondakı fikirlərlə Etibar öz paradoksallığını ortaya qoyur – bizə din lazım deyil – demək əxlaq da lazım deyil, niyə müdafiə edirsən? Demək sən elə dindarsan.

Bu cümləni dəfələrlə oxudum anlamadım. 

Mən deyirəm ki, Din lazım deyil. Razıyam Cavidlə insanların azadlığını əllərindən alır.

Əxlaqda insanın özünün özünü tənzimləməsidir.

Bu qədər qısa və sadə…

Din və Əxlaq… (2)” üçün bir cavab

  1. Chox mubahiseli movzudur…hardasa fikirlerinle razilasiram,hardasa yox.. ne qeder de bir-birinden ayri saheler olsa da, bir o qeder de zencirvari bir-birine baqli bir movzulardi DIN-Exlaq-VIcdan. cox yazmayacam,tek onu deyim ki, eger mehz Islam dininin yazdiqi qanunlara hami riaeyet etseydi onda ideal bir mekanda yashayardiq…no est odno NO- bu da odur ki, biz axi herseyi ozumuze cetinlesdirmeyi sevirik, ona gorede dunyada hec vaxt o idealliqi gormeyeceyik..

    p.s.sherhim getdikce uzanir,Etibar, bele getse bu sherhden cox movzunun davami olacaq.odur ki, seni gorende bu haqda etrafli deyerem sene fikirlerimi, deal?;)

Bir şərh yazın